Automatiseren, tot hoever gaat het?

U vraagt zich vast wel eens af hoe uw bedrijf er over tien jaar uitziet. ICT ontwikkelingen lijken in een snel tempo te verlopen. De robotisering doet overal z’n intrede, de stuurloze auto komt er aan, we lezen steeds meer over inzet van drones (onbemande vliegtuigjes) voor commerciële doeleinden. 

De mogelijkheden lijken onbegrensd. ‘Lijken’, want dat zijn ze natuurlijk niet. Maar, waar ligt de grens? Niet in morele of ethische zin, maar in technisch zin? 

Wat kun kunt u met ICT?

Het blijft dan stil. Toch is daar wel iets over te zeggen. Wat kunt u eigenlijk met ICT?

Twee zaken: 

1. Met ICT kunnen gebeurtenissen worden onthouden. 
2. Met ICT kunnen al of niet gecompliceerde berekeningen worden gemaakt op basis van gebeurtenissen die zijn onthouden. De uitkomsten van deze berekeningen worden ter beschikking gesteld aan degene die daarom heeft gevraagd. 

Voorbeelden van ICT gebruik

Dit is alles. Ter verduidelijking geef ik twee voorbeelden:

Voorbeeld 1: Een leverancier van een product beschouwt: het afsluiten van de order, de levering van het product en het verzenden van de factuur, als drie verschillende gebeurtenissen. Die gebeurtenissen moeten worden onthouden. Zo kan de factuur niet worden gestuurd als u niet weet wat de inhoud is van de order of wat er precies is geleverd.

Voorbeeld 2: Een touringcarbedrijf beproefde begin 2014 op 20 bussen een systeem om de veiligheid te vergroten. Een kastje op het dashboard monitort continu aan de hand van oogbewegingen en de stand van het gezicht of de chauffeur vermoeidheidsverschijnselen begint te vertonen.

Het waarschuwt als dat het geval is door schokjes af te geven in de stoel van de bestuurder en een seintje te geven aan de bijrijder in de slaapcabine. Ook afwijkend gedrag, zoals met de radio aan het prutsen, wordt gesignaleerd. Saignant detail: al deze informatie wordt ook opgeslagen op een server op het hoofdkantoor.

Teruggaan naar de essentie van ICT

In beide genoemde voorbeelden komen de twee aspecten van ICT terug. Hoewel de beide voorbeelden op het eerste gezicht erg verschillend lijken, zijn ze dat in essentie niet. Het gaat in beide gevallen om het vastleggen van gegevens en het gebruiken van die gegevens in berekeningen.

Het teruggaan naar de essentie van verschijnselen kan soms zeer bevrijdend werken. Je ziet nu door het bos de bomen.

Kern van de zaak

Als ICT begrensd is tot het onthouden en ophalen van gegevens en het rekenen met gegevens, dan hebben we behoefte aan iets dat gegevens interpreteert en op basis van die interpretaties besluiten neemt waarover het verantwoordelijkheid draagt.

We hebben nu de kern te pakken. Alleen een mens kan verantwoordelijkheden dragen. Het is dus onmogelijk dat een robot een besluit neemt om de simpele reden dat het geen verantwoordelijkheden kan dragen.

Hier ligt dus de ultieme grens voor de oprukkende automatisering.

Hiermee zetten we ICT op de plaats waar het hoort: het dienstbaar zijn aan menselijke besluitvorming.

Gerelateerde blog: Laat robots (ook software) niet beslissen!